Uważaj na zapisy umów, które podpisujesz - pytaj, konsultuj, analizuj!

Ostatnio do mojej Kancelarii zwróciła się klientka z problemem dotyczącym podpisanych umów z firmą, przedstawiającą się jako udzielająca pomocy w uzyskaniu dotacji ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej. Uzyskane środki miały pozwolić klientce na sfinansowanie działalności gospodarczej, którą miała rozpocząć w niedalekiej przyszłości, a które miały zostać przeznaczone na zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do wykonywania działalności o profilu produkcyjnym. Osoba reprezentująca firmę zapewniała o rzetelności, specjalistycznej wiedzy i bogatym doświadczeniu firmy, opartym na skutecznie przeprowadzonych procesach w pozyskaniu środków pieniężnych z wielu programów operacyjnych.

Według przedstawionej relacji, klientka była pod wrażeniem reklamowanej przez firmę wiedzy oraz obietnicami, które usłyszała od osoby reprezentującej firmę i po niedługim namyśle podpisała dwie umowy o pomoc w uzyskaniu dofinansowania z dwóch konkretnych programów operacyjnych – co istotne, były to programy wskazane i rekomendowane przez firmę. Przed zawarciem umowy klientka przekazała swojemu kontrahentowi wizję swojego biznesu, w tym kwotę, o którą zamierza się ubiegać oraz dokładnie opisała środki trwałe, których zakup zamierzała sfinansować z pozyskanej dotacji. Przy zawarciu umowy klientka zapłaciła część ustalonego wynagrodzenia firmy w wysokości kilku tysięcy złotych. Pozostała część wynagrodzenia firmy, w wysokości kilkudziesięciu tysięcy złotych, miała zostać uiszczona w późniejszym terminie.

Po kilkunastu dniach od podpisania obu umów klientka powzięła informację o warunkach programów operacyjnych wskazanych i zalecanych przez firmę. Okazało się, że dofinansowanie z obu programów dedykowane było zupełnie innej kategorii podmiotów, tj. przedsiębiorcom już funkcjonującym na rynku przez odpowiednio długi okres, a nie osobom, które dopiero zamierzały założyć działalność. Dodatkowo sposób rozdysponowania środkami z obu programów był ściśle określony i wykluczał przeznaczenie uzyskanych środków na zakup środków trwałych, co było głównym celem klientki.

Klientka zwróciła się o pomoc prawną – godząc się na zachowanie przez firmę zapłaconego przez klientkę wynagrodzenia, chciała przede wszystkim uniknąć obowiązku zapłaty jego pozostałej części.

Analiza powyższego problemu prowadzi do wniosku, że klientka jako konsument, została wprowadzona w błąd przez firmę, od której z uwagi na jej zawodowy charakter należy oczekiwać należytej staranności przy wykonywaniu przezeń czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Błąd ten polegał na doprowadzeniu klientki do mylnego, niezgodnego z rzeczywistością, wyobrażenia o możliwości skorzystania przezeń z rekomendowanych przez firmę programów operacyjnych.

Zgodnie z art. 84 § 1 k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć. Przepis § 2 tego artykułu uzależnia możliwość powoływania się na błąd tylko w sytuacji, gdy błąd ten jest istotny.

Wyżej opisana sytuacja z całą pewnością przemawia za uznaniem, że w czasie złożenia oświadczenia woli i zawarcia umowy klientka działała pod wpływem błędu, który jest kwalifikowany i istotny, albowiem gdyby klientka nie została przez firmę mylnie wprowadzona w błąd, to do zawarcia umów z firmą by nie doszło.

W takiej sytuacji to klientce przysługuje względem firmy roszczenie o zapłatę tytułem zwrotu zapłaconej części ustalonego wynagrodzenia.

Pomimo pewności swych racji, sprawa wymagać będzie skierowania na drogę sądowa, co generować będzie dodatkowe koszty i wymagać będzie poświecenia znacznej ilości czasu.

Niniejszy opis ma charakter skrótowy i poglądowy na zaistniały problem, a tym samym nie wyczerpuje w całości stanu faktycznego oraz zastosowanych instrumentów prawnych.