Podział majątku po rozwodzie. Co z kredytem hipotecznym?

Rozwiązanie związku małżeńskiego przez rozwód skutkuje powstaniem z mocy prawa rozdzielności majątkowej pomiędzy byłymi małżonkami. Po rozwodzie byli małżonkowie zwykle decydują się na podział majątku wspólnego. Podział majątku może nastąpić w drodze ugody, jednak zwykle z uwagi na konflikt i brak porozumienia konieczne okazuje się skierowanie sprawy na drogę sądową.

Częstym problemem przy podziale majątku byłych małżonków jest sytuacja, gdy w skład majątku wspólnego, podlegającego podziałowi, wchodzi mieszkanie obciążone kredytem hipotecznym. Istotna jest odpowiedź na pytanie, czy obciążenie hipoteczne nieruchomości wpływa na ustalenie jej wartości przy podziale majątku. Należy zaznaczyć, że w razie przyznania nieruchomości jednemu z małżonków, przyjęta szacunkowa jej wartość kategorycznie wpływa na zaliczenie wartości tejże nieruchomości na poczet przysługującego małżonkowi udziału, a tym samym na wysokość spłaty drugiego małżonka.

Praktyka sądów powszechnych w tym aspekcie nie jest jednolita. W obiegu prawnym funkcjonują rozstrzygnięcia, w ramach których przyjęto, że obciążenie hipoteczne zmienia szacunkową wartość nieruchomości, a tym samym wysokość obciążenia odlicza się przy zaliczeniu wartości nieruchomości przyznanej jednemu z małżonków na poczet przysługującego mu udziału, jak i rozstrzygnięcia zgoła odmienne, tj. przy ustalaniu wartości nieruchomości nie uwzględnia się hipoteki.

Sposób podejścia do rozstrzygania problematycznego wątku może ujednolicić uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 2019 r. (sygn. III CZP 14/19), w ramach której przyjęto, że w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków, obejmującego nieruchomość obciążoną hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt bankowy, sąd - przyznając tę nieruchomość na własność jednego z nich - ustala jej wartość z pominięciem wartości obciążenia hipotecznego, chyba że zachodzą istotne powody przemawiające za jego uwzględnieniem.

Pojęcie „ważnych powodów” odgrywa tutaj istotną rolę i może powodować bolączkę, zwłaszcza u tego z byłych małżonków, który domaga się uwzględnienia obciążenia kredytu hipotecznego przy ustalaniu wartości nieruchomości. Posługiwanie się w każdej sprawie założeniem, że hipoteki nie uwzględnia się przy ustalaniu wartości nieruchomości nie wydaje się być prawidłowe.