Ludzie Pragi

Oświecony prażanin

To był pierwszy dyplom im. Paula Tissandiera za wybitne osiągnięcia w dziedzinie lotnictwa wręczony przez Międzynarodową Federację Lotniczą mieszkańcowi Pragi. Paweł Elsztein, pisarz i dziennikarz prasy lotniczej, nasz redakcyjny kolega, otrzymał to wspaniałe wyróżnienie 6 listopada 2004, w auli głównej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Uroczystość właściwa, na której zabrakło Pawła Elszteina, odbyła się w Madrycie z udziałem hiszpańskiego króla Juana Carlosa i tam swoje dyplomy odebrali m.in. nagrodzeni w tej samej edycji - Janusz Centka i Jerzy Makula (kapitan PLL LOT) - piloci szybowcowi, wielokrotni mistrzowie Polski i świata.

Przy tej okazji nie sposób nie poświęcić choć kilku słów Pawłowi Elszteinowi. Rocznik 1922, rodowity prażanin, prawdziwy miłośnik lotnictwa, pisarz, fotografik i dziennikarz. Śmiało można powiedzieć, że był wychowankiem Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Już jako dziesięciolatek tworzył modele samolotów i brał udział w imprezach modelarskich okręgu warszawskiego LOPP w trzech kategoriach - szybowców, wodnosamolotów i modeli z napędem gumowym. Skonstruował ponad 30 małych, latających maszyn. Uzyskał wyszkolenie spadochronowe pierwszego stopnia. Współpracował przy budowie jednego z pierwszych w Polsce modeli z napędem silnikowym konstrukcji Stanisława Wesołowskiego.

Jak bliskie są więzi Pawła Elszteina z prawobrzeżną Warszawą niech zaświadczy mały fragment jego życiorysu. Ukończył VI Gimnazjum Miejskie - dziś Liceum im. Leopolda Lisa - Kuli na Targówku. W czasie okupacji niemieckiej pracował jako robotnik w wytwórni telekomunikacyjnej przy Grochowskiej i w warsztatach kolejowych na Bródnie.

Tuż po zakończeniu II wojny światowej Paweł Elsztein przystąpił do reaktywacji Aeroklubu Warszawskiego, by objąć potem funkcję szefa sekcji młodzieży. Prowadził teoretyczne kursy szybowcowe w Liceum im. Władysława IV i rozpoczął pracę w czasopismach - Skrzydlata Polska i Skrzydła i Motor, w której to redakcji pracował aż do roku 1983, kiedy przeszedł na emeryturę. Ten fakt w najmniejszym stopniu nie ograniczył aktywności Pawła Elszteina - od 1984 do 1992 roku pracował jako redaktor naczelny miesięcznika Astronautyka i biuletynu naukowego Postępy Astronautyki, które były wydawane przez Polskie Towarzystwo Astronautyczne. Współredagował podręczniki szkoleniowe dla modelarzy, pisał do prasy technicznej, młodzieżowej i dziecięcej. Może się pochwalić ponad 500 publikacjami dla różnych czasopism, w większości o tematyce lotniczej. Jest autorem 76 książek, w przeważającej części poświęconych jego ukochanemu lotnictwu. Paweł Elsztein już w 1947 roku był sprawozdawcą na międzynarodowej imprezie lotniczej w Nivelles w Belgii.

Wystąpił tam również jako zawodnik i w kategorii szybowców zajął dziewiąte miejsce. Potem jeszcze wielokrotnie uczestniczył jako sprawozdawca prasowy w zawodach modelarskich i lotniczych w kraju i za granicą. Kolejną jego pasją jest fotografia, niemal w całości poświęcona Pradze. Swoimi wspomnieniami podzielił się z czytelnikami w książce "Moja Praga" wydanej w 2002 roku. Dorobek fotograficzny Pawła Elszteina jest ogromny. Sto zdjęć zaprezentował w 1997 roku na wystawie "Praskie klimaty" w kinie Praha, kolejne edycje wystawy można było oglądać w 1998 i 2001. Jego cykl fotografii Starej Pragi został wyróżniony w ogólnopolskim konkursie "Warszawa na dzień przed" - czternaście zdjęć eksponowano w Zachęcie. Dziewięć zdjęć autora w 2001 brało udział w wystawie "Praska bohema i przyjaciele", zaś w 2003 w Galerii Sztuki Współczesnej Aktyn na wystawie "Fotografie z albumu" można było oglądać dziewięćdziesiąt zdjęć Elszteina - reportaże, portrety, kwiaty i architekturę stolicy. W tym samym roku prace artysty można było oglądać na trzech wystawach zorganizowanych na Pradze Północ i na Targówku. W kalendarzach ściennych na rok 2004 i 2005 znalazło się kilkanaście jego zdjęć.

Paweł Elsztein jest odznaczony m.in. Srebrnym i Złotym Krzyżami Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, za działalność na rzecz dzielnicy otrzymał dyplom i medal 350-lecia nadania praw miejskich Pradze. Wielokrotnie był nagradzany za działalność publicystyczną, jest posiadaczem prestiżowego wyróżnienia - w 1998 roku Towarzystwo Przyjaciół Pragi nadało mu tytuł Prażanina Roku.

Sukcesy i liczne nagrody nie przewróciły Pawłowi Elszteinowi w głowie. Jest skromnym człowiekiem - z trudnością dał się namówić na opowiedzenie o sobie. Jest niezwykle aktywny, mógłby służyć za wzór dla dużo młodszych od siebie. Wciąż pracuje. Myśli już o przewodniku po Pradze bogato ilustrowanym własnymi zdjęciami i planuje wydanie książki o ludziach Pragi.

Elżbieta Gutowska
6617