Warszawska Praga coraz częściej staje się tematem zainteresowań pisarzy. W ostatnich miesiącach ukazało się sporo publikacji dotyczących choćby podwórkowych kapliczek, znajdujących się na prawym brzegu oraz przewodników po dzielnicy. Jednak naprawdę wyjątkową pozycją jest praca Adama Dylewskiego, historyka mieszkającego od urodzenia na Pradze, poświęcona historii praskich Żydów. Wydana nakładem wydawnictwa „Czarne” solidna monografia zatytułowana „Ruda, córka Cwiego. Historia Żydów na warszawskiej Pradze” zabiera czytelnika w zgiełk i gwar żydowskich sklepików i fabryk, bazarowych szczęk, czy mistyczność domów modlitwy, funkcjonujących w wielu praskich kamienicach.
Praskim czytelnikom książka została zaprezentowana na spotkaniu z autorem, które odbyło się w miniony piątek w Muzeum Warszawskiej Pragi. Jego moderatorem był pracownik MWP, znawca dziejów Pragi, Adam Lisiecki.
Dylewski przybliża na kartach swej pracy dzieje wielu pokoleń praskich Żydów. Poznajemy losy Szmula Zbytkowera (od niego pochodzi nazwa Szmulowizny), rodziny Bergsonów (tak, to z szeregów praskich Żydów wyszedł noblista), czy rodziny Bruhl. Śledzimy też historię żydowskich przedsiębiorców - Manasy Ryby, jednego z założycieli Bazaru Różyckiego, czy Dawida Rosenbluma i Stanisława Najmana, założycieli potężnych niegdyś fabryk Labor i Wulkan. Na kartach swojej pracy Dylewski przedstawia również tragiczne losy praskich Żydów w okresie II wojny światowej, a także sylwetki prażan, którzy z narażeniem życia ratowali swoich żydowskich sąsiadów (najbardziej znane są oczywiście postaci Antoniny i Jana Żabińskich z praskiego zoo oraz księdza Michała Kubackiego z michałowskiej bazyliki). Zaletą pracy Dylewskiego jest też żydowski przewodnik po praskich ulicach znajdujący się na końcu monografii. Warto sięgnąć po tę książkę, by w ten sposób lepiej zrozumieć wielokulturowe dzieje Pragi.
K.