3 metry dla zdrowia pacjenta

Dla realizacji zagwarantowanego w konstytucji prawa do ochrony zdrowia w ostatnich 26 latach zrobiono sporo – zwiększyła się dostępność do lekarzy pierwszego kontaktu, do niektórych specjalistów; korzystamy z większości leków dostępnych również na świecie; znacząco poprawiła się estetyka przychodni; nieco poprawiła się estetyka szpitali, wciąż jednak w tej ostatniej dziedzinie jest wiele do zrobienia. Stąd idea startującej właśnie kampanii społecznej „3 metry dla zdrowia pacjenta”, zainicjowanej przez architektów i służącej humanizacji architektury placówek ochrony zdrowia.

Potrzeba debaty na temat jakości leczenia i warunków pobytu w szpitalach jest bezdyskusyjna i musi się koncentrować na potrzebach pacjentów i ich komforcie. Brzmi nieco abstrakcyjnie? Niekoniecznie. Poza prawem do leczenia mamy jeszcze prawo do leczenia w godziwych warunkach. Projektowanie placówek zapewniających przestrzeń w salach chorych, dobre warunki socjalne i minimum poczucia intymności to zadania nie wymagające wcale gigantycznych nakładów, a ich wpływ na proces leczenia pacjentów i na ich rekonwalescencję jest bezdyskusyjny. Jak wskazują badania przeprowadzone w USA i Wielkiej Brytanii, odpowiednie warunki pobytu w szpitalu skracają czas hospitalizacji o 20% i o taki sam odsetek ograniczają ilość przyjmowanych leków.

Humanizacja architektury koncentrująca się na dobru pacjenta – jego komforcie, prawie do przestrzeni i intymności – to nic innego jak spojrzenie na szpital jego oczami.  Nie jest to trudne, bowiem każdy styka się ze szpitalami na różnych etapach swojego życia. Architekci, inicjatorzy kampanii zapytali pacjentów szpitali o ocenę warunków pobytu w placówkach i o ich oczekiwania wobec koniecznych zmian. Odpowiedzi na ankietę wskazują, iż pacjenci potrzebują więcej przestrzeni, intymności i przytulnych szpitalnych wnętrz, które będą bardziej przypominały ich mieszkania. Oczekują rozmów z lekarzami na osobności, a nie przy innych pacjentach. Z pozoru błahe sprawy, np. kolorowa pościel, w opinii pacjentów mogłyby znacząco wpłynąć na poprawę warunków w salach chorych. W ankiecie pojawiły się również pytania o ocenę doraźnych rozwiązań. Pacjenci zapytani o parawany między łóżkami odpowiadali negatywnie, co zdziwiło ankieterów. Naszym zdaniem nie jest to zaskakujące, bowiem parawan w szpitalu jednoznacznie kojarzy się ze śmiercią pacjenta.

W niektórych europejskich szpitalach kwestia zapewnienia pacjentom intymności rozwiązana jest na etapie projektowania sal chorych. Pomieszczenia skonstruowane są w taki sposób, by łóżka stały równolegle i były oddzielone od siebie niepełnymi ścianami. Leżący pacjenci nie widzą się wówczas nawzajem, ale jeśli mają chęć, mogą ze sobą rozmawiać.  Projektując szpitale myśli się również o optymalnym wykorzystaniu przestrzeni i zapewnieniu przestronności szpitalnych wnętrz.

Nurt healing environment obejmujący zarówno przyjazną architekturę budynków ochrony zdrowia, jak też kulturę opieki nad hospitalizowanym pacjentem jest na świecie bardzo popularny. Polską odpowiedzią na ten nurt jest m.in. humanizacja architektury szpitalnej, która w naszym kraju dopiero raczkuje.

Wisienkami na torcie są przyjazne pacjentom realizacje typu Ośrodek Radioterapii w Kaliszu, notabene nagrodzony Misterem Budownictwa. W nieprzyjaznych szpitalach już funkcjonujących, niewielkim nakładem środków można bardzo poprawić odczucie komfortu po stronie pacjentów. Poprawę komfortu mogą zapewnić - wspomniana już kolorowa pościel, ciepłe oświetlenie, obrazki na ścianach, przekonfigurowanie ustawienia łóżek w taki sposób, by zagwarantować maksimum intymności.

Po kampanii społecznej „3 metry dla zdrowia pacjenta” wiele obiecują sobie jej inicjatorzy – architekci. Do zrealizowania są opracowane przez nich trzy hasłowe postulaty. Pierwszy z nich to dialog, polegający na obowiązku przeprowadzenia konsultacji z organizacjami zrzeszającymi pacjentów na etapie projektowania obiektów ochrony zdrowia. Drugi to edukacja, polegająca na wspólnym działaniu środowiska architektów na rzecz uświadomienia zainteresowanym stronom ważności  humanizacji architektury szpitalnej. Trzeci postulat to prawo - zainicjowanie debaty nad zmianami w zasadach zamówień publicznych, które powinny prowadzić do uwzględniania aspektu humanizacji architektury obiektów służby zdrowia.

Inicjatorzy kampanii „3 metry dla zdrowia pacjenta” są pełni entuzjazmu. Nadrzędnym celem humanizacji placówek ochrony zdrowia są pacjenci. Obiekty szpitalne powinny być dla nich bezpieczne, powinny podnosić ich komfort psychiczny i maksymalnie skracać trudny pobyt w szpitalu. Będziemy się przyglądać tej kampanii.