Najlepsza w Europie

Grażyna Chmielewska zdobyła I miejsce w międzynarodowym Konkursie Microsoft MIXathon Challenge. To nie jedyny jej sukces. Jako dwukrotna posiadaczka tytułu „Innowacyjnego Nauczyciela”, została przyjęta do elitarnej grupy Microsoft Innovative Expert Educator (MIEE). Na co dzień, swoje autorskie projekty, w których uczy dzieci m.in. programowania, realizuje w Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 73 im. Króla Stefana Batorego w Dzielnicy Praga-Północ.

Świetnie wyposażona pracownia informatyczna jest jej drugim domem. Grażyna Chmielewska rzadko wychodzi ze szkoły przed godziną 17. Także dzisiaj, w dniu swoich imienin, choć już dawno skończyła lekcje, dogląda instalacji nowego Office’a na szkolnych komputerach. W tej pracowni, w szkole przy Białostockiej, prowadzi zajęcia z informatyki w klasach 4-6.

- Mamy profesjonalną szkolną sieć komputerową, każdy uczeń posiada osobiste konto na szkolnym serwerze, zabezpieczone loginem i hasłem, które musi co miesiąc zmieniać. Użytkownicy sieci korzystają ze wspólnych zasobów, mają możliwość udostępniania swoich plików innym. Uczą się korzystać z poczty służbowej, bowiem szkoła SP 73 posiada również własny serwer pocztowy z kontami dla uczniów i nauczycieli. Takie rozwiązanie gwarantuje korzystanie z bezpiecznej poczty, wolnej od spamu, listów z niepożądaną treścią czy podejrzanymi propozycjami – wyjaśnia Grażyna Chmielewska. – Od początku uczę dzieci odpowiedzialnej i bezpiecznej pracy z komputerem. Kiedy opuszczą naszą szkołę, będą świadomie i etycznie pracować w środowisku komputerowo-sieciowym.

Zgodnie z podstawą programową przedmiotu informatyka, oprócz bezpieczniej pracy z komputerem, uczniowie powinni nauczyć się korzystać z oprogramowania narzędziowego: edytorów grafiki, edytorów tekstu, arkusza kalkulacyjnego, tworzyć prezentacje multimedialne, korzystać z różnych komunikatorów, a przede wszystkich wyszukiwać i wykorzystywać informacje z różnych źródeł. Faktycznie, podczas 1 godziny tygodniowo, na nic innego czasu właściwie nie ma. Jednak Grażyna Chmielewska jakoś ten czas znajduje i robi znacznie więcej.

- Od kilku lat widzę ogromną potrzebę uczenia już w szkole podstawowej podstaw programowania, opracowałam więc projekt zajęć „I Ty możesz być programistą”, który realizuję w ramach obowiązkowych lekcji oraz metodą e-learningową jako pracę domową – tłumaczy. - Celem projektu jest zachęcić uczniów do nauki programowania, przekonać, że nie jest trudna, może być nawet świetną zabawą, a przede wszystkim jak ważna i potrzebna jest to umiejętność w XXI wieku. Zaczynamy od poszukiwania i omawiania algorytmów, z których korzystamy w codziennym życiu, sami budujemy proste instrukcje za pomocą ustalonych znaków, które później trzeba wykonać.

Są to zabawne ćwiczenia, bardzo lubiane przez uczniów, np. trzeba zakodować układ taneczny, który zatańczy drugi zespół. Podczas zabawy uczniowie zdobywają m.in. umiejętności algorytmicznego myślenia, twórczego rozwiązywania problemów, które są bardzo przydatne w dalszej części cyklu zajęć, czyli rozwiązywania zadań za pomocą komputera.

- Jako środowisko programistyczne wybrałam platformę edukacyjną code.org z uwielbianą przez uczniów „Godziną Kodowania” (Hour of Code). To międzynarodowa akcja, w której biorą udział miliony ludzi z całego świata. Wraz z dziećmi uczestniczymy w niej od samego początku, czyli od trzech lat. Wszystkich zainteresowanych moim projektem „I Ty możesz być programistą” oraz refleksjami, jakie nasunęły mi się po jego realizacji, odsyłam do mojego artykułu „Kodowanie w chmurze” opublikowanego w ostatnim numerze (nr 4 2015) mazowieckiego kwartalnika edukacyjnego „Meritum”.

Przygoda z wprowadzaniem nauki programowania w SP 73 zaczęła się u pani Grażyny od Scratcha. Jest to wizualny język programowania, stworzony specjalnie na potrzeby edukacji do nauczania dzieci i młodzieży podstaw programowania. Nauka odbywa się w sposób intuicyjny, nie wymaga zaawansowanej wiedzy matematycznej i przynosi natychmiastowe efekty. Przypomina układanie puzzli: zamiast pisać polecenia tworzy się kody, wybierając odpowiednie elementy języka (puzzle) i układa je w określonym porządku. Grażyna Chmielewska poznała to środowisko programistyczne kilka lat temu i postanowiła zainteresować nim dzieci. Opracowała cykl zajęć „Spotkania ze Scratchem”, realizując go w ramach zajęć pozalekcyjnych.

- W ramach tych spotkań zorganizowałam również rodzinne warsztaty kodowania, podczas których dzieci uczyły rodziców programowania w Scratchu. Chciałam w ten sposób przybliżyć rodzicom świat dziecka, jego pasje i zainteresowania, a przede wszystkim przekonać, że korzystanie z platform scratch.mit.edu czy code.org to nie tylko zabawa, ale nauka ważnych umiejętności. Tworząc historyjki, gry czy animacje uczniowie oprócz podstaw programowania uczą się logicznego i analitycznego myślenia, planowania i przewidywania konsekwencji, wytrwałości w dążeniu do celu. – przekonuje Grażyna Chmielewska. – Wielu rodziców uważa, że nauka programowania to strata czasu, który lepiej przeznaczyć na naukę polskiego, matematyki czy angielskiego, skoro dzieci świetnie posługują się komputerem i smartfonem. Ale ich umiejętności komputerowe ograniczają się w najlepszym wypadku do odszukania informacji w internecie, a najczęściej do grania, oglądania filmów na YouTube, czy śledzenia wpisów na portalach społecznościowych. W XXI wieku bycie biernym użytkownikiem najnowszych technologii to za mało; trzeba umieć wykorzystywać je w twórczy sposób. Współczesny człowiek coraz częściej musi porozumiewać się z maszynami i to język programowania staje się trzecim językiem (oprócz języka ojczystego i obcego), który każdy powinien znać, chociaż na podstawowym poziomie.

Oprócz programowania w Scratchu, uczniowie Grażyny Chmielewskiej programują w Logo, jednym z pierwszych języków przeznaczonych do nauki programowania dla młodzieży. W tym roku jeden z jej uczniów doszedł do finału (finał 14 kwietnia) MiniLOGII - trójetapowego konkursu informatycznego, organizowanego przez Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów (OEIiZK) w Warszawie. Konkurs objęty patronatem Mazowieckiego Kuratora Oświaty jest bardzo trudny i już dojście do finału jest wielkim sukcesem ucznia i jego opiekuna.

- To nie jedyny sukces, którym możemy się pochwalić. Moi uczniowie co roku biorą udział i odnoszą znaczące sukcesy w wielu konkursach ogólnopolskich, mazowieckich i warszawskich. Do stałych punktów zaliczamy: Międzynarodowy Konkurs Informatyczny BÓBR, Ogólnopolski Konkurs Informatyczny „Edukacja z Panem TIK-iem” oraz turnieje Scratcha. Dużym zainteresowaniem wśród uczniów cieszą się świetne konkursy interdyscyplinarne organizowane przez OEIiZK w Warszawie, np. „Janusz Korczak, wielki przyjaciel dzieci”, czy ostatnie „Legendy Mazowsza w komiksie”.

Jak to wszystko udaje się zrealizować w warunkach szkolnych? Potrzebny jest przecież bardzo dobry sprzęt, dobrze działająca sieć internetowa, których zwykle w szkołach brakuje. W tym roku szkolnym, w grudniu, w ramach unijnego projektu ARGOS, szkoła nr 73, w której uczy pani Grażyna, wyposażona została w 12 nowych komputerów, kilka dalszych sfinansowała Dzielnica Praga-Północ. Teraz pracownia informatyczna jest świetnie wyposażona. Jednak jest jeszcze wiele do zrobienia.

Grażyna Chmielewska cieszy się, że jej sugestie znajdują zrozumienie w zarządzie dzielnicy. W ubiegłym roku została zaproszona przez odpowiedzialnego za oświatę zastępcę burmistrza Dzielnicy Praga-Północ Dariusza Kacprzaka do współpracy nad opracowaniem projektu mającego na celu stworzenie warunków do rozwoju kompetencji informatycznych uczniów i nauczycieli poprzez poprawę sytuacji infrastruktury informatycznej w praskich szkołach. Punktem wyjścia do opracowania projektu był Dzielnicowy Konkurs Informatyczny „Szkoła z TIK-iem”, którego organizatorem i fundatorem nagród był Zarząd Dzielnicy Praga-Północ.

- Zadaliśmy uczniom pytanie: w jakiej szkole chcieliby się uczyć i jak sobie wyobrażają szkołę przyszłości? – wyjaśnia Grażyna Chmielewska. – Mając na względzie dziecięce wizje dobrze wyposażonej szkoły, z robotem-asystentem nauczyciela włącznie, opracowaliśmy projekt do pozyskania środków unijnych „Cyfrowa Praga”, który został złożony w grudniu 2015 roku.

Projekt obejmuje wszystkie praskie szkoły i przewiduje doprowadzenie Internetu na światłowodzie do wszystkich szkół w dzielnicy, stworzenie w szkołach prawdziwych serwerowni, sieci bezprzewodowych, szkoleń specjalistycznych dla nauczycieli, zajęć pozalekcyjnych z programowania, robotyki i projektowania graficznego dla uczniów oraz stworzenie ogólnodostępnej platformy edukacyjnej, będącej nie tylko bazą gotowych materiałów edukacyjnych, ale również miejscem wymiany doświadczeń, ciekawych pomysłów i pracy e-learningowej w wirtualnych klasach.

Jak ważne są takie kontakty Grażyna Chmielewska, przekonała się we wrześniu 2015 roku, kiedy to, jako dwukrotna zdobywczyni tytułu „Innowacyjnego Nauczyciela”, została przyjęta do grupy Innowacyjnych Ekspertów Edukacji (MIEE).
- Chodzi o to, żebyśmy ze sobą współpracowali, wymyślali atrakcyjne formy zajęć i podpowiadali innym nauczycielom, jak wykorzystywać nowoczesne narzędzia. – mówi pani Grażyna.

Żeby utrzymać zaszczytny tytuł Eksperta Edukacji, innowacyjni nauczyciele muszą się nieustannie dokształcać, wykazywać twórczą aktywnością, i zdobywać kolejne kwalifikacje. Grażyna Chmielewska wzięła udział w prestiżowym Konkursie Microsoft MIXathon Challenge, skierowanym do nauczycieli europejskich, wykorzystujących w swojej pracy nowoczesne technologie IT. Zadanie konkursowe polegało na stworzeniu wraz z uczniami 15-minutowej interaktywnej lekcji online przy użyciu aplikacji Microsoft PowerPoint i nowego do niej dodatku, Office Mix.

- Temat lekcji był dowolny. Wybrałam swój ulubiony - programowanie – wyjaśnia Grażyna Chmielewska. – Razem z uczniami wyjaśniamy, kto to jest programista i dlaczego warto się uczyć programowania: jest to zawód przyszłościowy, najbardziej poszukiwany na rynku pracy. Na przykładach z życia codziennego tłumaczymy, co to są algorytmy. Dlaczego algorytmy są takie ważne? Odpowiedź na pytanie znajdziemy w filmikach opracowanych przez Khan Academy i code.org. Przy wsparciu wirtualnego nauczyciela uczeń tworzy swój pierwszy program (algorytm). Są również zadania do samodzielnego wykonania oraz testy sprawdzające umiejętność budowania i odczytywania algorytmów zapisanych w postaci kodu. Na koniec, grupka moich wspaniałych uczniów występujących w lekcji zachęca wszystkich, żeby uczyli się programowania, przedstawiając środowiska, w których sami się uczą, a więc Scratcha, code.org, Logo i Khan Academy oraz swoje prace.

Microsoft MIXathon Challenge był konkursem dwuetapowym: w etapie krajowym wyłoniono 3 laureatów. Zwycięzca z każdego kraju brał udział w finale. Prace oceniało międzynarodowe jury według kryteriów zgodnych z modelem UNESCO kompetencji nauczycieli w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT). Finał i uroczyste ogłoszenie wyników konkursu odbyło się podczas konferencji E2 Global Educator Exchange w Budapeszcie, w dniach 8-10 marca 2016. I miejsce za swoją lekcję „Programming is cool!” zdobyła Grażyna Chmielewska.

- Już samo uczestnictwo w E2 Global Educator Exchange jest wielkim wyróżnieniem – mówi laureatka. – Zaproszenie na konferencję otrzymuje tylko ok. 250 innowacyjnych nauczycieli z tytułem Expert Educator z całego świata. Spotkanie było bardzo cenne, przede wszystkim ze względu na możliwość wymiany doświadczeń. Przy okazji wyleczyłam się z kompleksów. Doszłam do wniosku, że to, co robię, jest na dobrym poziomie, a polscy nauczyciele są w światowej czołówce.

Grażyna Chmielewska ma wciąż nowe pomysły i plany na przyszłość. Chciałaby wziąć udział w pilotażowym projekcie wprowadzenia w wybranych szkołach nauki programowania od I klasy szkoły podstawowej. Ma nawet pomysł na napisanie programu. Warunkiem jest dodatkowa godzina informatyki w tygodniu i mniej papierkowej roboty tak, aby nauczyciel miał więcej czasu dla dzieci. W ogóle czas, a właściwie jego brak, okazał się największym problemem innowacyjnej nauczycielki. Zapytana o marzenia odpowiedziała:

- Chciałabym, aby na informatykę przeznaczono 2 godziny tygodniowo oraz żeby doba miała 48 godzin!