Muzeum Warszawskiej Pragi

Pierwsze muzeum w prawobrzeżnej Warszawie rozpoczęło swoją działalność uroczystą parapetówką w ostatni weekend października. Do czasu zmontowania ekspozycji stałej, w gotowej wreszcie po siedmiu latach siedzibie, organizowane będą wykłady i spotkania, przybliżające historię tego niezwykłego miejsca.

Muzeum zlokalizowane jest w sercu starej Pragi, przy ulicy Targowej 50/52, w trzech gruntownie odrestaurowanych kamienicach, tworzących wraz ze stojącą za nimi oficyną, unikatowy zespół architektoniczny. Tak wyglądało centrum Pragi przed wkroczeniem wielkomiejskiej zabudowy czynszowej na przełomie XIX i XX wieku. Historia budowy zachowanych kamienic sięga połowy XVIII wieku, czyli czasów, kiedy Praga była jeszcze osobnym miastem.

Najstarszym budynkiem w tym kompleksie, a jednocześnie najstarszym zachowanym murowanym domem mieszkalnym na Pradze jest pierwsza kamienica od strony bazaru Różyckiego. To dom Jana Krzyżanowskiego, wzniesiony w drugiej połowie XVIII stulecia i rozbudowany w latach 1818-1819. Część środkową zajmuje kamienica Antoniego Sokołowskiego, ukończona w 1873 roku. Jej piwnice są jednak znacznie starsze. Trzeci z budynków, kamienica zajmująca narożnik Targowej i Kępnej, to dom Berka Rothblitha, zbudowany w latach 1829-1830. Za domem Krzyżanowskiego znajduje się oficyna wzniesiona w końcu XVIII wieku (przed rokiem 1794). Od 1869 roku mieścił się tam żydowski dom modlitwy. Kompleks dopełnia i zamyka od tyłu nowy, trzykondygnacyjny budynek, mieszczący biura, magazyny i salę konferencyjną.

Budynki wraz z podwórkiem stanowią funkcjonalną całość. Dzięki wyposażeniu w zaawansowane technicznie urządzenia, Muzeum Warszawskiej Pragi będzie jedną z najnowocześniejszych tego typu placówek w stolicy. Ekspozycja stała będzie gotowa za kilka miesięcy. Jej tworzeniem zajmuje się, wyłoniona w wyniku konkursu, pracownia 307kilo Architekci. Będzie to multimedialna wędrówka w czasie - przemieszczając się po trzech poziomach zabytkowych kamienic, zapoznamy się z historią Pragi, od jej zarania do współczesności. Najnowsze dzieje prezentowane będą na najwyższej kondygnacji. Wyeksponowane mają być m.in. zabytkowe plany dzielnicy i makieta, przedstawiająca prawobrzeżną Warszawę w XVIII wieku.

W odrestaurowanych piwnicach prezentowana będzie część wystawy stałej, wystawy czasowe oraz instalacje artystyczne pod nazwą „Praga underground”. Piwnice same w sobie są niezmiernie ciekawe. To najstarsza część budynku, która tak naprawdę odkryta została dopiero podczas remontu. To właśnie odgruzowywanie piwnic, między innymi, było powodem przesunięcia terminu otwarcia muzeum. Część cegieł jest oryginalna – na niektórych z nich można znaleźć stemple pobliskich cegielni w Pustelniku i Markach.

Najciekawsze zabytki skrywa jednak oficyna sąsiadująca z bazarem. Znajdują się tam dwie sale modlitewni żydowskich z zachowanymi polichromiami, przedstawiającymi modlących się Żydów pod Ścianą Płaczu w Jerozolimie oraz grób Racheli w Betlejem. Dookoła pomieszczeń biegnie fryz ze znakami zodiaku, których wyobrażenia są niezwykle oryginalne, np. znakowi bliźniąt odpowiadają dwa gołębie, a tajemniczy stwór, przypominający larwę owada, to, sądząc z kolejności, niewątpliwie zodiakalny rak. W pomieszczeniach modlitewni ekspozycja będzie bardzo skromna – chodzi o wyeksponowanie malowideł, które są unikalne w skali Mazowsza.

W nowym budynku, poza biurami i magazynami, mieści się czytelnia, w której zgromadzono zbiory dotyczące historii Pragi i Warszawy, oraz sala konferencyjno-projekcyjna, w której będą odbywały się dyskusje, spotkania i pokazy filmów. Już teraz, w oczekiwaniu na ekspozycję stałą, przygotowano cykl wykładów zatytułowany „Zanim powstało Muzeum”. Cykl ten pokrótce przybliży historię tego szczególnego miejsca oraz ludzi z nim związanych, a także badań naukowych i prac konserwatorskich prowadzonych w budynkach obecnie zajmowanych przez Muzeum Warszawskiej Pragi. Najbliższe wykłady to:

20 listopada 2014 r., godz. 18:00 - Modlitewnie żydowskie przy Targowej 50/52. Niezwykły zabytek i jego historia – Jolanta Wiśniewska.

27 listopada 2014 r., godz. 18:00 - Problemy konserwacji malowideł w modlitewniach przy Targowej 50/52 – prof. Paweł Jakubowski.

10 grudnia 2014 r., godz. 18:00 - Sąsiedzi, warsztaty i my, czyli co mieściły kamieniczki – Katarzyna Kuzko-Zwierz.
Rejestracja na wykład uruchamiana jest z tygodniowym wyprzedzeniem, a zamykana jest w dniu wykładu o godz. 15:00.
ZAPISY: http://muzeumpragi.muzeumwarszawy.pl/