45 lat „Niezależnych”

Warszawska Grupa Malarzy „Niezależni’69” obchodzi swoje 45-lecie. Z tej okazji, w należącej do Fundacji Artbarbakan Galerii N’69, w ramach projektu „Artystyczna Tarchomińska 2014”, 12 września otwarta została wystawa malarstwa trzech założycieli grupy: Mirona, Lassoty i Naldka.

- To wyjątkowa wystawa, taka, która zdarza się raz na 45 lat – powiedział podczas wernisażu Jerzy Lassota.
Rzeczywiście, jest wyjątkowa, bo przywołuje początki drogi artystycznej i przyjaźni trójki młodych, niepokornych artystów, którzy w trudnej rzeczywistości Polski lat 60., nie chcieli poddać się obowiązującym w ówczesnym systemie kreowania twórców regułom i którzy uwierzyli, że nie trzeba kończyć akademii, ani zapisywać się do związku plastyków, aby tworzyć i żyć ze sztuki. Ci młodzi artyści nie chcieli wchodzić z władzą w żadne układy, chcieli być niezależni.

I choć wtedy bycie niezależnym z góry skazywało artystę na przegraną – wszak bez legitymacji związku nie można było nawet zakupić materiałów malarskich - to jednak spróbowali pójść własną drogą i to im się udało.

- Byliśmy absolutnie przekonani o słuszności naszej drogi – wspomina Mirosław Długosz-Miron. – Nie wyobrażaliśmy sobie, że można postępować inaczej.

W 1962 roku zaczęli wystawiać i sprzedawać swoje prace na murach Barbakanu. Dołączyło do nich wielu innych. Naliwajko, Kupczyński, Szajewska, Mieliwodzki, Popielarczyk, Smolarek – to tylko niektóre nazwiska artystów, którzy eksponowali swoje obrazy, z pominięciem komisji kwalifikacyjnych i cenzury na Starówce. Te niezależne wystawy skończyły się w 1967 roku ingerencją milicji. Po likwidacji barbakanowych wystaw, większość artystów wyemigrowała na Zachód. Ci, którzy zostali w kraju, spotykali się w Świnoujściu i tam wystawiali swoje prace. I właśnie w Świnoujściu, w 1969 roku Jerzy Lassota, Mirosław Długosz-Miron i Romuald Dąbrowski-Naldek założyli Warszawską Grupę Malarzy „Niezależni’69”. Wkrótce skupili wokół siebie niezależnych twórców. Spotykali się w wynajętej warszawskiej pracowni Jerzego Lassoty i dyskutowali o sztuce, organizowali plenery malarskie i wystawy.

Lata 70. to okres podróży zagranicznych i wystaw w wielu krajach Europy. Niezależni wystawiają swoje prace w Szwecji, Finlandii, Niemczech i we Włoszech, nawiązują liczne kontakty z artystami z krajów europejskich, popularyzują polską sztukę współczesną. Jerzy Lassota mieszka i tworzy na południu Francji, w Prowansji. W 1976 roku wreszcie zorganizowana została wystawa „Niezależnych” w Warszawie, w Galerii Wola, ale w następnych latach częściej wystawiają w Malmö, Helsinkach czy Essen.

W 1994 r. w Hamburgu, w wypadku samochodowym ginie Naldek. Od tego czasu „Niezależni” działają w okrojonym składzie. Nie zaprzestają jednak działalności wystawienniczej. Do największych sukcesów grupy należy udział w wystawie Documenta X w Kassel w 1997 roku. Rok później Lassota i Miron postanawiają wrócić na Barbakan i organizują na jego murach retrospektywną wystawę, aby przypomnieć barbakanowe wystawy z lat 1962-67. Również w celu nawiązania do tamtych tradycji, w 1999 r. powstaje Fundacja Artbarbakan, która do dziś, realizując projekty wystawowe i artystyczne, promuje polską sztukę współczesną w kraju i za granicą.

Na obecnej wystawie w Galerii N’69 „Niezależni” zaprezentowali obrazy olejne Lassoty, Mirona i Naldka z lat 1969-1970 oraz rysunki węglem Mirona. Prace pochodzą z kolekcji prywatnych. Widać wyraźnie, że początkowy czas istnienia grupy był dla jej członków okresem poszukiwań. Mirosław Długosz nazwał nawet cykl swoich rysunków „Drogą do Mirona”. Trudno zakwalifikować te obrazy do jakiegoś nurtu w sztuce, zresztą każdy z „Niezależnych” malował inaczej. Pełne ekspresji, emocjonalne obrazy Lassoty i Mirona znacznie różnią się od spokojnych, precyzyjnych pejzaży Naldka, takich jak choćby widok portu w Świnoujściu.

Warszawska Grupa Malarzy „Niezależni’69” tworzy od 45 lat. Od 15 lat w ramach Fundacji Artbarbakan organizuje wystawy na Starówce i na Pradze. Ich twórczość z biegiem czasu na pewno ewoluowała, zmieniała się. Jednak, zadając  odwieczne w sztuce pytanie o sens życia, zawsze byli wierni zasadzie niezależności. Być może, dzięki tej niezależności w swoich poszukiwaniach, są najbliżej odpowiedzi.

Prace Warszawskiej Grupy Malarzy „Niezależni’69”: Mirona, Lassoty i Naldka można oglądać w Galerii N’69 przy ul. Tarchomińskiej 9 do 26 września. Osoby zainteresowane zwiedzeniem wystawy proszone są o kontakt telefoniczny z fundacją, tel.: 501 013 835 lub 500 791 681.