Rewitalizacja na terenach Pragi Północ i Pragi Południe oraz Targówka ma stać się jednym z priorytetów miasta, które przygotowuje Zintegrowany Program Rewitalizacji na lata 2014-2020. Za to przedsięwzięcie odpowiada wiceprezydent Michał Olszewski, do zeszłego roku zbierający dobre opinie o swojej pracy szef miejskiego Biura Funduszy Europejskich. Program powstaje w Wydziale Rewitalizacji w Biurze Polityki Lokalowej m.st. Warszawy.
Ratusz wreszcie zauważył, że dysproporcje pomiędzy lewo- i prawobrzeżną Warszawą są zbyt wielkie. To na lewy brzeg Wisły trafia większość środków miejskich, w tym pozyskanych z funduszy zewnętrznych. Według szacunków strony społecznej nakłady poniesione na inwestycje miejskie w Śródmieściu były kilkakrotnie większe niż te, które podjęto na Pradze, również będącej dzielnicą ścisłego centrum.
Wiadomo już powszechnie, że termin „rewitalizacja” był w minionych latach mocno nadużywany dla działań będących zwykłymi remontami. Tymczasem warto podkreślić, że jest to „proces zmian przestrzennych, technicznych, społecznych i gospodarczych podjętych w interesie publicznym, których celem jest wyprowadzenie obszaru z sytuacji kryzysowej, przywrócenie mu dawnych funkcji bądź znalezienie nowych funkcji oraz stworzenie warunków do jego dalszego rozwoju z wykorzystaniem jego własnego wewnętrznego potencjału”.
Projekty rewitalizacyjne były dotąd rozrzucone po całej Warszawie, a do dzielnicowych mikroprogramów wpisywano remonty starej infrastruktury, przy czym często jedynym kryterium wyboru była gotowa dokumentacja projektowa. Zgłaszano także remonty budynków zarządzanych przez wspólnoty, z nadzieją na uzyskanie dofinansowania niezbędnej modernizacji. W rezultacie rozproszenie środków i nie zawsze właściwe ich wydatkowanie spowodowało, że nigdzie nie osiągnięto celów przewidzianych w powyższej definicji rewitalizacji.
Miasto jednak wyciągnęło wnioski z tej lekcji i postanowiło zmienić dotychczasową strategię. Zintegrowany Program Rewitalizacji to wynik oceny dotychczasowych przedsięwzięć podejmowanych przez miasto w tej sferze. Ma koncentrować wiązki polityk miejskich na niewielkim obszarze. To miasto podejmuje inicjatywę przy pomocy dzielnic, a nie odwrotnie, jak było dotychczas. Założono też angażowanie podmiotów prywatnych i organizacji społecznych.
Prezydent Olszewski jako dobry przykład współpracy wymienia projekt „Blok, podwórko, kamienice - ożywiły się dzielnice” przygotowany m.in. we współpracy ze Stowarzyszeniem Od-Blokuj. W jego wyniku przy udziale mieszkańców udało się urządzić zieleń i stworzyć place zabaw na kilkunastu praskich podwórkach bez angażowania wielkich środków. Projekty „twarde” i „miękkie” mają być skorelowane. Za najważniejszy cel uznaje się właśnie integrację mieszkańców, nie zaś samą aranżację przestrzeni, bowiem program nad realizację zadań ma przedkładać rozwiązywanie problemów. Bodźcami procesów rewitalizacyjnych mają być: poprawa dostępności komunikacji i jakości transportu, integracja mieszkańców, wprowadzenie na tych obszarach ogólnomiejskich funkcji kulturalnych, gospodarczych i turystycznych oraz poprawa jakości przestrzeni. Przygotowywane są np. zmiany w uchwale o najmie lokali użytkowych, umożliwiające bardziej elastyczne ustalanie warunków na obszarze objętym programem.
Program ma mieć charakter operacyjny i służyć do skoordynowania działań miejskich na danym obszarze, a nie do pozyskiwania pieniędzy na remonty. Dotychczas w miejskim programie rewitalizacji znalazło się 369 mln zł, z czego już wydano 244 mln, zaś dodatkowo środki unijne to zaledwie 62 mln zł. Remonty domów komunalnych mają być kontynuowane niezależnie od wprowadzenia Zintegrowanego Programu Rewitalizacji.
Wstępnie wyodrębniono też tereny, które program miałby obejmować. Na Pradze Północ to obszar Białostocka – Markowska – Kijowska – Targowa, Targowa – Marcinkowskiego – Wybrzeże Szczecińskie – Plac Weteranów oraz Wojnicka – Kawęczyńska – Otwocka. Na Targówku Fabrycznym są to tereny w obrębie ulic Naczelnikowska – Ziemowita – Klementowicka, zaś na Targówku Mieszkaniowym obszar Święciańska – Radzymińska – Rajgrodzka. Na Pradze Południe program ma objąć także Park Skaryszewski.
Nowy program rewitalizacji wciąż jest w fazie przygotowań. Zbierane są informacje na temat problemów i potrzeb poszczególnych dzielnic. Pierwsze opinie dzielnicowych komisji dialogu społecznego na Pradze Północ i Południe były raczej ostrożne. Północnopraski DKDS zgłosił zastrzeżenia zarówno do obszarów przyjętych w programie, jak i projektów innych inwestycji, które się w projekcie programu znalazły, jak odcinające Pragę od Wisły poszerzenie Wybrzeża Helskiego, czy niezwykle kosztowna budowa domu kultury w Parku Praskim. Podnoszono też potrzebę większego udziału społecznego w podejmowanych decyzjach. Spotkania konsultacyjne zapowiadają się raczej burzliwie, bowiem wobec skali zaniedbań potrzeby i oczekiwania mieszkańców są ogromne.
W najbliższych miesiącach odbędą się spotkania z dzielnicowymi Komisjami Dialogu Społecznego Pragi Północ i Południe oraz branżowe seminaria (przedsiębiorczość, sfera kultury). W ich wyniku ma powstać dokument, który będzie podlegał szerszym konsultacjom społecznym. W ten sposób już na etapie planowania ratusz chce integrować mieszkańców.
Nowy program miejskiej rewitalizacji ma być zaprezentowany w połowie 2014 r., stając się jedną z najważniejszych inwestycji Warszawy.
Kr.