Do zaprezentowania na łamach NGP informacji o Kanale Bródnowskim zainspirował nas mieszkaniec Targówka, zadowolony z wybudowanej przy nim ścieżki rowerowej.
Z tablicy informacyjnej przy ul. Kondratowicza można się dowiedzieć, że Kanał Bródnowski wybudowany został w XIX wieku, z wykorzystaniem rzeki Brodni. Ma długość 10,94 km. Przepływa przez Rembertów, Targówek i Białołękę; wpływa do Kanału Żerańskiego. Odbiera wody opadowe z terenu o powierzchni ok. 50 km2. Ten ogólny obraz uzupełniają materiały, uzyskane w urzędzie dzielnicy Targówek. Odcinek kanału w tej dzielnicy ma długość 7,6 km; szerokość głównej krawędzi wynosi 13,5-17,8 m, średnia głębokość to 2,35 m (minimalna 1,2-1,7 m). Wraz z Kanałem Zaciszańskim (2,45 km) i Kanałem Drewnowskim (0,9 km) stanowi bardzo ważny rejon przyrodniczy Targówka.
Z inicjatywy zarządu dzielnicy Targówek od 2007 roku rozpoczął się proces porządkowania organizacyjnego i administracyjnego zlewni Kanału Bródnowskiego. Od czasu, gdy ta zlewnia przestała pełnić funkcję odbioru wód opadowych z terenów rolnych, Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych – Oddział w Warszawie przestał sprawować funkcję administratora Kanałów: Bródnowskiego, Zaciszańskiego i Drewnowskiego. Zaprzestano koniecznych prac regulacyjnych i konserwacyjnych. Dlatego nastąpiła degradacja koryt tych kanałów, wzrosło zagrożenie podtopieniami. O tych zagrożeniach zarząd dzielnicy Targówek informował władze Warszawy.
Na podstawie porozumienia, zawartego między marszałkiem Województwa Mazowieckiego i prezydentem m.st. Warszawy administratorem kanałów i urządzeń wodnych do odbioru wód opadowych na terenie stolicy został prezydent Warszawy. W 2008 roku przygotowano koncepcje i projekty inwestycyjne na zagospodarowanie brzegów kanałów. Nakłady finansowe na te cele oraz na rozpoczęcie prac przygotowawczych, na wniosek zarządu Targówka ujęte zostały w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym m.st. Warszawy na lata 2008-2010.
W lutym 2009 roku prezydent Warszawy zobowiązał burmistrza Targówka do objęcia administracji Zlewni Kanału Bródnowskiego na terenie dzielnicy Targówek, a burmistrzów Białołęki i Rembertowa – na terenach ich dzielnic. Powstały koncepcje zagospodarowania kanału.
„Ideą tych projektów jest udostępnienie mieszkańcom ciekawych miejsc nad wodą, zachęcenie do spędzania czasu wolnego z dala od miejskiego gwaru” – wyjaśnia wiceburmistrz Targówka Wacław Kowalski. W przyjętym przez urząd dzielnicy Programie Rewitalizacji Kanału Bródnowskiego podzielono kanał na 10 odcinków inwestycyjnych. Zagospodarowanie terenu obejmuje: pas eksploatacyjny, ciągi piesze, trasy rowerowe, skwery z miejscami do wypoczynku (ławki, stojaki na rowery), elementy małej architektury, szpaler roślinności, mostki pieszo-rowerowe (przewiduje się 14), punkty świetlne. Urząd uzyskał z m.st. Warszawy środki finansowe na realizację prac regulacyjnych i konserwacyjnych. Prace rozpoczęte zostały w 2010 roku.
W 2011 roku złożony został wniosek o dofinansowanie inwestycji „Zagospodarowanie terenów zieleni wzdłuż Kanałów: Drewnowskiego, Bródnowskiego i Zaciszańskiego, wraz z budową wielofunkcyjnego zbiornika retencyjno-rekreacyjnego”. Wniosek pozytywnie zaopiniowała i zatwierdziła prezydent Warszawy - w kwocie 32 700 000 zł. Znalazł się on w wykazie wieloletnich przedsięwzięć m.st. Warszawy na lata 2012-2033, przyjętym uchwałą Rady Warszawy 23 lutego 2012. Informując o pozytywnej opinii wniosku Targówka, Wydział Ochrony Środowiska Urzedu m.st. Warszawy zwrócił uwagę na konieczność wykonania inwentaryzacji przyrodniczej fauny i flory, występującej na obszarze objętym inwestycją.
W 2011 roku rozpoczęto porządkowanie kanału i czyszczenie skarp nadbrzeżnych. Wybudowano dwa place spacerowe: przy ul. Bukowieckiej i Klukowskiej oraz między ulicą Malborską i Porannej Bryzy. Rok później powstały nowe mostki na wysokości ulic: Przy Wodzie i Porannej Bryzy. W budowie są dwa skwery: przy Kondratowicza i Malborskiej.
W ramach realizacji zagospodarowania terenów zielonych wzdłuż Kanału Bródnowskiego budowany jest skwer przy ul. Kondratowicza, zlokalizowany pomiędzy kanałem i osiedlem przy ul. Zaciszańskiej. W przyszłości, po odzyskaniu przez m.st. Warszawa terenu z nielegalnymi wgrodzeniami mieszkańców, będzie on połączony ciągiem pieszo-rowerowym z ul. Przy Wodzie i dalej z ul. Rolanda. Skwer ma powierzchnię ok. 2 700 m2. Centralnym punktem jest fontanna z kaskadą wodną o wysokości 1 metra, przechodząca w płytkie zbiorniki, przenikające się z korytami roślinności wodolubnej. Nad tym zbiornikiem są 3 mostki, w tym dwa o znaczeniu komunikacyjnym, a trzeci umożliwiający ochładzanie się pod fontanną. Cały zespół będzie oświetlony. Po obydwu stronach zlokalizowane zostaną ciągi piesze, poszerzone miejscami do formy placyku z oświetleniem, trejażami obsadzonymi pnączami oraz miejscami do wypoczynku, a wzdłuż ogrodzenia sąsiedniej posesji – ciąg pieszy z dopuszczeniem ruchu rowerowego. Ściana oporowa kaskady wodnej będzie jednocześnie balustradą, umożliwiającą bezpieczne oglądanie zespołu przez osoby, oczekujące na przystanku autobusowym.
„Jeszcze w tym roku powstaną dwa nowoczesne skwery. Przy Kondratowicza wybudowaliśmy obiekt z fontanną i kaskadą wodną. Będzie on atrakcją dla mam z dziećmi. Podobna atrakcje planujemy przy ul. Samarytanki. Nieco dalej, przy ul. Malborskiej, zaplanowaliśmy skwer z pomnikiem, upamiętniającym grodzisko – największą atrakcję naszej dzielnicy. Na tym jednak nie koniec. Planujemy wybudowanie skweru ekologicznego przy ul. Sternhela oraz skwerów wypoczynkowych przy ulicach Lecha i Nad Strugą. Jeśli dodamy do tego nowe przeprawy przy Drewnowskiego, Drapińskiej, Błędowskiej, Porannej, Zaciszańskiej i Bohuszewiczówny oraz ciągi spacerowe przy ul. Rolanda, to całość przedstawia całkiem ciekawe miejsce do wypoczynku – mówi Wacław Kowalski.
Osobnym zamierzeniem, które rozpocznie się w tym roku, jest budowa zbiornika retencyjno-rekreacyjnego przy ul. Skorpiona. Poza funkcją retencyjną zbiornik zostanie przystosowany dla amatorów wędkowania i pikników rodzinnych. Wyznaczone zostaną ciągi spacerowe i miejsca do opalania. Teren będzie połączony dwoma mostkami z lasem, położonym po drugiej stronie kanału. Został rozpisany przetarg na tę inwestycję.
Od 2012 roku na Kanale Bródnowskim starają się osiedlić bobry, które powodują wiele szkód na urządzeniach wodnych. Urząd Dzielnicy Targówek złożył wniosek do Ministerstwa Środowiska, Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Krajowej Rady Gospodarki Wodnej i prezydenta Warszawy – w sprawie wprowadzenia zmian do ustawy o ochronie przyrody, mających na celu zdjęcie szczególnej ochrony z bobra europejskiego, gdy będzie on żerować na terenach zurbanizowanych oraz w urządzeniach wodnych, służących do ochrony powodziowej mieszkańców (Kanał Bródnowski, przepompownie, wały powodziowe, i inne urządzenia). Bytowanie bobrów na terenie Targówka stwarza poważne zagrożenie występowania podtopień lub powodzi.
Nad Kanałem Bródnowskim zamieszkują ptaki. Decyzją władz Targówka, z budżetu dzielnicy kupowana jest karma, którą uczniowie miejscowych szkół dokarmiają ptaki.
Tereny rekreacyjne Kanału Bródnowskiego włączone zostały do dużego programu turystyczno-rekreacyjnego pn. „Szlak wodny im. króla Stefana Batorego: Wisła – Kanał Żerański – Zalew Zegrzyński – Narew– Biebrza - Kanał Augustowski (Niemen)”, realizowanego przez samorządy miejskie i gminne województw mazowieckiego i podlaskiego.
Zachęcamy Czytelników do podzielenia się wrażeniami z rekreacji na terenach rewitalizowanego Kanału Bródnowskiego. Mile widziane będą również zdjęcia.
Oprac. Zofia Kochan