Emocje
Wywie�� wszystko na �wirowisko? Pokusa szybkiego wzbogacenia si� przy pomocy rowu w ziemi by�a przez d�ugi czas realna. Zmartwienie zwi�zane z pozbyciem si� pozosta�o�ci bytowania cz�owieka ko�czy�o si� zwykle na ha�dzie �mieci. To by�a podstawowa metoda unieszkodliwiania odpad�w - tania i prosta. Ros�y wi�c jak grzyby po deszczu g�ry odpad�w, beztrosko kursowa�y tam i z powrotem ci�ar�wki wy�adowane po brzegi wszelakiego rodzaju zb�dnymi nam materia�ami. Nikt tak naprawd� nie trudzi� si� segregowaniem, odzyskiwaniem. Jednak od pewnego czasu co� w tym wzgl�dzie drgn�o. Zwr�cili�my na powr�t uwag� na odpadowe ha�dy. W niekt�rych krajach zacz�to nawet ponown� eksploatacj� sk�adowisk, by odzyska� z nich wszystko co mo�na zn�w wykorzysta� w procesach przemys�owych. Tworzywa sztuczne, z�om stalowy, aluminium, szk�o - to wszystko czego nie uda�o si� pokona� przyrodzie stawa�o si� cenne. Jednocze�nie zacz�li�my si� zastanawia� czy tak naprawd� wszystkie r�no�ci z gospodarstw domowych s� zb�dne. Wprowadzono systemow� zbi�rk� surowc�w wt�rnych, zacz�to segregowa� odpady ju� w gospodarstwach domowych. Przepisy prawa w niekt�rych pa�stwach sta�y si� tak rygorystyczne, a i edukacja ekologiczna skuteczna, �e niekt�rzy nie wyobra�ali sobie by do jednego kosza wrzuci� r�nokolorowe opakowania szklane, miesza� plastik z papierem itp. No, ale takie podej�cie do odpad�w obok pewnej �wiadomo�ci wymaga tak�e du�ych nak�ad�w finansowych. W bogatych pa�stwach powstawa� zacz�y systemy z wyrafinowanymi instalacjami do unieszkodliwiania odpad�w - kompostowania, przetwarzania na paliwa, na substancje nawozowe, spalania, odzysku energii cieplnej i produkcji pr�du elektrycznego. Z niepotrzebnych dotychczas �mieci nauczyli�my si� produkowa� r�ne dziwaczne czasem rzeczy. Sk�adowiska stawa�y si� prze�ytkiem. Mia�y tam trafia� wy��cznie te pozosta�o�ci, z kt�rymi nie potrafili�my sobie w danym momencie poradzi�. Wzorce wi�c by�y. Trzeba by�o tylko po nie si�gn��. Zacz�li�my wi�c zmienia� polsk� gospodark� odpadami. Rodzi�o si� prawo ochrony �rodowiska, prawo odpadowe, rozporz�dzenia wykonawcze ograniczaj�ce wszechobecne w Polsce sk�adowanie. Gdy pojawi�a si� warszawska spalarnia �mieci dotychczas funkcjonuj�cy �ywio� pokaza� swoje pazurki. �mieci pakowano g��wnie w wielotonowe kontenery gnaj�ce na po�udnie i za tanie pieni�dze podrzucano je innym wojew�dztwom. Spalanie by�o dro�sze, kompostowanie by�o dro�sze - �mieci cho� ich by�o wiele rozp�ywa�y si�. Przetwarzanie odpad�w w sytuacji, gdy g��wnym czynnikiem reguluj�cym rynek odpad�w by�a cena �mieci, nie mog�o konkurowa� z ich wyrzucaniem gdzie� tam. Pojawiaj�ce si� gdzieniegdzie nowoczesne zak�ady przetw�rcze skar�y�y si� na brak surowca. Trwa�a wojna nerw�w. Mimo zawartych kontrakt�w magazyny ZUSOKU �wieci�y pustkami. Prasa donosi�a, �e zak�ad pracuje na p� gwizdka. Firmy przewozowe stawia�y warunki. Zacz��em wi�c apelowa� do odpowiedzialnych za sk�adowiskowe Eldorado o przyjrzenie si� problemowi- tego wymaga�a od Polski r�wnie� Unia. Zmiana przepis�w prawa musia�a respektowa� zalecenia europejskie odno�nie post�powania ze �mieciami. Jednak pocz�tkowo op�r materii by� tak du�y, �e apele, konferencje, seminaria nic nie wnosi�y do sprawy. Oprotestowywane z uporem maniaka projekty nowych rozwi�za� nie mog�y ujrze� �wiat�a dziennego. Jednak ta walka przynios�a pewien kompromis - kompromis otwieraj�cy moim zdaniem furtk� dla nowoczesno�ci w polskiej gospodarce odpadami. W cieniu ostatniej nowelizacji polskiego prawa odpadowego, o kt�re toczy�a si� batalia, jakby niezauwa�one szerzej ukaza�o si� rozporz�dzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie procedur i kryteri�w sk�adowania odpad�w. Na pierwszy rzut oka, by� mo�e nie wida� tam przys�owiowego �wiate�ka w tunelu, lecz gdy wgry�� si� w nowe przepisy odkryjemy, �e odpad�w nie da si� ju� z beztrosk� �adowa� na ha�dy. Nie do��, �e ustawa o odpadach wprowadzi�a nakaz unieszkodliwiania odpad�w w wojew�dztwie na kt�rego terenie one powsta�y, to teraz, aby sk�adowa� �mieci trzeba si� wykaza�, �e brak jest innych sposob�w zagospodarowania odpad�w w rejonie ( � 3.1, ust.1, pkt i Rozporz�dzenia). Dodatkowo, aby nasze �mieci mog�y wyl�dowa� na sk�adowisku nie b�d� mog�y dysponowa� walorami paliwowymi (ciep�o spalania maksimum 6 MJ/kg - Za��cznik nr 4 do Rozporz�dzenia). Wreszcie postulaty specjalist�w znalaz�y swe uzewn�trznienie w prawie. Nale�y oczekiwa� , �e w po��czeniu z innymi, nie opisanymi tu nowinkami mo�liwe b�dzie wreszcie inwestowanie w przemys� przetw�rstwa odpad�w, z naszych szos znikn� olbrzymie lory gnaj�ce ku sk�adowiskom ca�ej Polski, powstaj�ce �mieci przestan� si� rozp�ywa� w bli�ej niesprecyzowany spos�b. Nadchodzi czas segregacji, odzysku, przetwarzania - najwy�sza ju� ku temu pora.
Jacek Kaznowski
|